اگر به سرانه مطالعه افراد در ایران نگاهی بیندازیم، چه در میان نسل جوان و چه افرادی که سنی از آنان گذشته با آماری روبه رو می شویم که خیلی پایین تر از حد استاندارد است. این معضل بزرگ جامعه ما است: اینکه ساعات اختصاص یافته به مطالعه در میان افراد بسیار پایین است. در خارج از کشور مردم در مترو، اتوبوس و قطار مطالعه می کنند
    ما در مورد کار گرافیکی کتاب توجهی ویژه داشتیم و امیدوار هستم در چاپ های بعدی وضعیت از این هم بهتر شود. انجام چنین پروژه یی زمان زیادی نیاز دارد و باید سر فرصت و با اختصاص زمانی مناسب و حوصله کارهای اینچنینی انجام داد. برای اینکه پروژه مشابهی آغاز شود باید زمان مورد نیاز آن فراهم شود
    عادل فردوسی پور دیگر در موقعیتی است که در هر فعالیت فرهنگی، ورزشی یا خیریه یی حضور یابد می تواند انظار عمومی را به سمت آن فعالیت جلب کند. چه بهتر که این فعالیت، مشارکت در کاری فرهنگی و ورزشی به طور توامان باشد.
    فردوسی پور که چندی پیش با ترجمه و انتشار کتاب ارزشمند «فوتبال علیه دشمن» توانست توجه اهالی کتاب را به این تحلیل سیاسی و اجتماعی از یک ورزش محبوب جهانی در اختیار مخاطبان قرار دهد، در نمایشگاه کتاب امسال هم با یک دایره المعارف مصور به نام «کتاب جامع فوتبال» حضور یافته است.
    کتاب جامع فوتبال یک مرجع تصویری از تمام ویژگی ها، اتفاقات و حاشیه های جذاب ترین ورزش دنیاست: با تمام لحظات مرگ و زندگی و نقاط تاریخی آن و سازندگان این تاریخ که همان بازیکنان، مربیان و هواداران هستند. این کتاب برای اولین بار در سال 2008 در انگلستان منتشر شد. تهیه و تدوین این کتاب را یک تیم حرفه یی متشکل از کارشناسان فوتبال و روزنامه‎نگاران مطرح کشور انگلستان بر عهده داشته اند. این کتاب منتشر شد تا به دست علاقه مندان و کارشناسان فوتبال برسد و آنها را با اطلاعات ناب سیراب کند.
    در کتاب جامع فوتبال مطالب زیر گنجانده شده است: نحوه پیدایش فوتبال، لیگ ها و مسابقات مشهور، تیم های ملی همه کشورهای دنیا، باشگاه های سراسر جهان، بررسی همه جام های جهانی و مسابقات جام ملت ها، تکنیک ها، تاکتیک ها و قواعد فوتبال، قوانین و مقررات فوتبال، جالب ترین رخدادهای تاریخی، رکوردها و هزاران نکته ریز و درشت دیگر.
    عادل فردوسی پور در مورد «کتاب جامع فوتبال» می گوید: این کتاب دایره المعارف فوتبال است، اطلاعات فوتبال جهان را دربر می گیرد و درباره فوتبال همه کشورها اطلاعاتی را عرضه می کند که فکر می کنم برای علاقه مندان می تواند به دردبخور باشد. با توجه به اینکه کتاب ترجمه است، تا اندازه یی که به فوتبال ایران پرداخته شده بود، در ترجمه آمده است. انتشار این کتاب که توسط نشر بهشت روانه بازار شده است، ما را بر آن داشت تا با او به گفت وگو بنشینیم و با او درباره چند و چون روند انتشار کتاب های مرتبط با فوتبال و میزان مخاطبان چنین کتاب هایی سخن بگوییم.
   
    دایره المعارف های مصور، کتاب های خیلی جذابی در سطح دنیا هستند، اما در ایران معمولاچندان شناخته شده و پرهوادار نیستند. چرا؟
    اگر به سرانه مطالعه افراد در ایران نگاهی بیندازیم، چه در میان نسل جوان و چه افرادی که سنی از آنان گذشته با آماری روبه رو می شویم که خیلی پایین تر از حد استاندارد است. این معضل بزرگ جامعه ما است: اینکه ساعات اختصاص یافته به مطالعه در میان افراد بسیار پایین است.
    در خارج از کشور مردم در مترو، اتوبوس و قطار حتی در مدت زمان کوتاهی که در آن محیط هستند، مطالعه می کنند و کتاب همراه شان است. اما اگر در ایران به تیراژ کتاب ها نگاهی بیندازیم متوجه می شویم که آمار خیلی پایین است. این یک آفت فرهنگی در کشور ما است.
    دایره المعارف به صورت یک مرجع در آنجا مورد استفاده قرار می گیرد. اما در ایران به دلیل نبود علاقه به مطالعه در میان اغلب افراد خواندن کتاب چندان اتفاق رایجی نیست و حتی زمانی که به مطالعه اختصاص پیدا می کند بیشتر صرف مطالعه داستان می شود.
    شاید رسیدن به آمار قابل قبول در مورد مطالعه دایره المعارف نیازمند زمان است. شاید نسل بعدی بیشتر با این کتاب ها ارتباط برقرار کنند. ما زمانی به لحاظ فرهنگی می توانیم انتظار بیشتری از مردم داشته باشیم که میزان مطالعه و باسوادی بالاتر برود.
   
    برخلاف کتاب قبلی تان که اثری تحلیلی و حتی سیاسی در مورد فوتبال بود(فوتبال علیه دشمن) این بار به سراغ کتابی رفته اید که می شود گفت یک کتاب مرجع با طیف وسیع مخاطب است. فکر نمی کنید کتاب هایی چون فوتبال علیه دشمن برای فوتبال سیاست زده ما خوراک مناسب تری باشند؟
    این بستگی به مورد استفاده کتاب ها دارد. در آن کتاب «فوتبال علیه دشمن» نگاه متفاوتی وجود داشت و کماکان هم آن کتاب را خیلی دوست دارم. تصور می کنم کسانی که با آن ارتباط برقرار کردند و آن را خواندند، می توانند از افرادی باشند که علاقه مند به فوتبال هم نباشند: همین طور که این اتفاق هم افتاد و افرادی آن را مطالعه کردند که فوتبال را خیلی جدی پیگیری نمی کنند. آن کتاب نگاه اجتماعی، سیاسی به فوتبال دارد و در مقدمه به این موارد اشاره شده که چطور فوتبال موجب جنگ و گاهی صلح شده و زمانی منجر به انقلابی شده است. این کتاب جدید کاری است که برای نسل جوان و نوجوان و می تواند اطلاعات خوبی را دربربگیرد و موجب آشنایی بیشتر و درست تر آنان با فوتبال شود. اگر از واژه ژانر استفاده کنیم می توانیم به درستی بگوییم که این دو کتاب کاملادر دو ژانر مختلف هستند.
    به همین دلیل است که به واسطه برخی توضیحات بدیهی در کتاب این تصور به وجود می آید که نوجوانان به صورت جدی مخاطب شما در این کتاب بوده اند.
    ممکن است که بیشتر مورد توجه آنان قرار بگیرد. کتاب های مرجعی از این دست در کتابخانه ها جایگاه و طرفداران خود را دارند و همچنین هر ساله به روز می شوند و به عنوان مرجع مورد استفاده قرار می گیرند و در عین حال به راحتی می توانند با نسل جوان ارتباط برقرار کنند.
   
    کتاب هایی از این دست که کار گرافیکی چشمنوازی هم دارند می توانند شوق به آموختن را در میان علاقه مندان فوتبال برانگیخته کنند. آیا پروژه های مشابه دیگری هم در دست انتشار یا ترجمه دارید؟
    ما در مورد کار گرافیکی کتاب توجهی ویژه داشتیم و امیدوار هستم در چاپ های بعدی وضعیت از این هم بهتر شود. انجام چنین پروژه یی زمان زیادی نیاز دارد و باید سر فرصت و با اختصاص زمانی مناسب و حوصله کارهای اینچنینی انجام داد. برای اینکه پروژه مشابهی آغاز شود باید زمان مورد نیاز آن فراهم شود که در صورت به وجود آمدن زمان احتمالادوباره کارهای اینچنینی را انجام خواهم داد.
   
    چرا اصلاپروژه هایی از این دست را در ایران کم داریم؟ به دلیل پایین بودن سرانه مخاطب است یا موضوع دیگری موجب رسیدن به این وضعیت شده است؟
    قطعا کم بودن مدت زمانی که افراد در جامعه به مطالعه اختصاص می دهند اهمیت زیادی در این زمینه دارد. علاوه بر آن ناشری که می خواهد سرمایه گذاری کند علاقه مند است در زمینه یی این کار را انجام دهد که اولابرگشت سرمایه و بعد سوددهی اتفاق بیفتد.
    کلاکسانی که در حوزه نشر فعالیت می کنند بیش از آنکه به فکر جیب شان باشند به دنبال انجام کار فرهنگی اند. امیدوارم به زمانی برسیم که انتشار کتاب هایی از این دست برای ناشران نیز درآمدزا باشد. آنان با انتشار کتاب کاری فرهنگی انجام می دهند، اما در عین حال این بازگشت سرمایه و سود است که می تواند انگیزه آنان را برای ادامه این کارها بالاتر ببرد.
   
    در ترجمه کتاب از یک کار گروهی استفاده کردید؟
    بله، ابتدا مقدماتی انجام شد و ترجمه های اولیه اتفاق افتاد. در نهایت کاری که من روی متن ها انجام دادم، بازنویسی و اصلاح بود.
   
    آیا کار روی این دو کتاب شما را به این فکر نینداخته تا پروژه های مشابهی را در مورد فوتبال ایران تعریف کنید و با استفاده از کارشناسان یک کتاب جامع فوتبال ایرانی تالیف کنید؟ چنین چیزی را در برنامه کاری تان در نظر گرفته اید؟
    الان نه، اما شاید در سال های بعد چنین تصمیمی بگیرم. ترجیح من این است که اگر الان می خواهم کاری انجام دهم بیشتر در زمینه ترجمه باشد. خود مقوله ترجمه جذابیت های خاص خود و مخاطب خودش را دارد، اما به هر حال زمانبر است و برای پرداخت به آن باید فرصت کافی فراهم باشد.
   
    این کتاب چه نکته یی را دربرداشت که علاقه مند به ترجمه آن شدید؟ شاخصه یی که در آن وجود داشت چه نکته یی بود؟ و احساس کردید با ترجمه آن جای خالی، نبود چنین مرجعی را در فوتبال مان می توانید پر کنید؟
    این کتاب یک دایر المعارف کلی است که احساس نیاز به آن وجود داشت. پیشنهاد اولیه برای ترجمه آن از سوی یکی از همدانشگاهی های من در دانشگاه شریف مطرح شد. این پیشنهاد انگیزه من شد تا سراغ ترجمه این متن بروم.
    شما که رسانه و برنامه تلویزیونی پرمخاطبی در اختیارتان هست چرا هرگز در مورد کتاب های مرتبط با فوتبال بخش ویژه یی ندارید. منظور از این معرفی های کلیشه یی نیست. یک بخش جذاب و فکر شده که مردم را به کتابخوانی در حوزه مورد علاقه شان-که فوتبال باشد- ترغیب کند
    این نگاه جواب نمی دهد، البته می توان روی آن فکر کرد. باید این مساله را در نظر بگیریم که تعداد کتاب ها در زمینه فوتبال خیلی کم است و پرداخت به این تعداد اندک کتاب ها چندان ظرفیتی فراهم نمی کند. به همین دلیل است که فعلابرنامه یی در این زمینه ندارم.

منبع:اندیشه ها